Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol ve uyuşturucu kullanım sorunları, evlilik sorunları, yeme bozuklukları ve ağır akıl hastalığı gibi bir dizi sorun için etkili olduğu kanıtlanmış bir psikolojik tedavi şeklidir. Çok sayıda araştırma çalışması, BDT’nin işlevsellik ve yaşam kalitesinde önemli iyileşmelere yol açtığını göstermektedir. Birçok çalışmada, BDT’nin diğer psikolojik terapi veya psikiyatrik ilaçlar kadar veya onlardan daha etkili olduğu gösterilmiştir.
BDT’deki ilerlemelerin hem araştırma hem de klinik uygulama temelinde yapıldığını vurgulamak önemlidir. Gerçekten de BDT, geliştirilen yöntemlerin gerçekten değişim ürettiğine dair bol miktarda bilimsel kanıtın bulunduğu bir yaklaşımdır. Bu açıdan BDT, diğer birçok psikolojik tedavi biçiminden farklıdır.
BDT, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç temel ilkeye dayanmaktadır:
- Psikolojik sorunlar, kısmen hatalı veya yararsız düşünme biçimlerine dayanır.
- Psikolojik problemler kısmen öğrenilmiş yararsız davranış kalıplarına dayanır.
- Psikolojik sorunlardan muzdarip insanlar, onlarla daha iyi başa çıkma yollarını öğrenebilir, böylece semptomlarını hafifletebilir ve yaşamlarında daha etkili hale gelebilirler.
BDT tedavisi genellikle düşünce kalıplarını değiştirme çabalarını içerir. Bu stratejiler şunları içerebilir:
- Sorun yaratan düşüncedeki çarpıklıkları tanımayı ve ardından bunları gerçekliğin ışığında yeniden değerlendirmeyi öğrenmek.
- Başkalarının davranışlarını ve motivasyonunu daha iyi anlamak.
- Zor durumlarla başa çıkmak için problem çözme becerilerini kullanma.
- Kişinin kendi yeteneklerine karşı daha büyük bir güven duygusu geliştirmeyi öğrenmesi.
BDT tedavisi genellikle davranış kalıplarını değiştirme çabalarını da içerir. Bu stratejiler şunları içerebilir:
- Korkularından kaçmak yerine onlarla yüzleşmek.
- Başkalarıyla potansiyel olarak sorunlu etkileşimlere hazırlanmak için rol oynamayı kullanma.
- Kişinin zihnini sakinleştirmeyi ve vücudunu rahatlatmayı öğrenmesi.
BDT, bireylerin kendi terapistleri olmayı öğrenmelerine yardımcı olmaya önem verir. Seans içi alıştırmaların yanı sıra seans dışındaki “ev ödevi” alıştırmaları yoluyla, hastaların/danışanların kendi düşüncelerini, sorunlu duygularını ve davranışlarını değiştirmeyi öğrenebilecekleri baş etme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olunur.
BDT terapistleri, kişinin zorluklarına neyin yol açtığından ziyade, kişinin mevcut yaşamında neler olup bittiğini vurgular. Kişinin geçmişi hakkında belirli bir miktarda bilgiye ihtiyaç vardır, ancak odak noktası öncelikle yaşamla daha etkili başa çıkma yolları geliştirmek için zamanda ilerlemeye odaklanmaktır.
Kaynak: APA Div. 12 (Klinik Psikoloji Derneği)